ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΡΙΓΚΟΣ


Ο πρώτος κι΄ ένας από τους μεγαλύτερους Ζαγοριανούς ευεργέτες. Γεννήθηκε στα 1725 και σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών έφυγε από την γενέτειρά του χωρίς να του δοθεί η ευκαιρία ούτε τις βασικές γραμματικές γνώσεις να πάρει. Πρώτος του σταθμός η Αλεξάνδρεια όπου έμεινε δύο χρόνια. Εκεί, ζώντας και δουλεύοντας ανάμεσα σε δραστήριους έμπορους και προοδευμένους Ευρωπαίους και αντιλαμβανόμενος την αξία που είχαν τα γράμματα σε μια εμπορική σταδιοδρομία, ξεκινάει προσπάθεια να αυτομορφωθεί.

Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν και με μεγάλο πόθο μέσα του να γνωρίσει και να μάθει, αφήνει την Αλεξάνδρεια και ξεκινά, στα 1742, για την Βενετία όπου έμεινε μέχρι το 1751.

Η εννιάχρονη παραμονή του Πρίγκου στην πόλη αυτή ήταν καθοριστική στη ζωή του. 'Εμαθε γρήγορα να γράφει και να διαβάζει την ιταλική γλώσσα, όχι μόνον για τις εμπορικές του δραστηριότητες, αλλά κυρίως από ανάγκη να γνωρίσει την μεγάλη πνευματική κίνηση της περιοχής, που απ΄ την πρώτη στιγμή τον άφησε έκθαμβο. Η ανάπτυξη ιδίως της τυπογραφίας, η μεγάλη κυκλοφορία των βιβλίων και τα οργανωμένα σχολεία τον εντυπωσίασαν πάρα πολύ. Στις σημειώσεις του μιλά με εθνική ικανοποίηση για τους εκδοτικούς οίκους που τύπωναν Ελληνικά συγγράμματα, κάτι που θεωρούσε μοναδικό για τον φωτισμό και την προκοπή του υπόδουλου Γένους. Ο καθημερινός μόχθος από την τριβή με το εμπόριο δεν τον εμπόδισε να επισκεφθεί όλα τα πνευματικά κέντρα της Ιταλίας, να τα γνωρίσει και να αγοράσει αρκετά από τα καλύτερα βιβλία τα οποία και συστηματικά μελετούσε.

Από το 1751 έως το 1755 ο Πρίγκος εμπορεύεται στη Σμύρνη, έπειτα ξεκινάει για την Ολλανδία όπου εγκαθίσταται μόνιμα στο Άμστερνταμ. 'Ωριμος, έμπειρος πια, αλλά και ακούραστος καθώς ήταν, ενσωματώθηκε γρήγορα στην Ορθόδοξη Ελληνική παροικία που ανθούσε εκεί, οργανώνοντάς την σε ακόμη καλύτερο βαθμό. Αρχίζει προσωπική αλληλογραφία με την αυτοκρατορική αυλή της Ρωσίας η οποία πέρα απ΄ την υλική βοήθεια που παρέσχε, έστειλε ιερείς για να λειτουργούν στην Ορθόδοξη εκκλησία της παροικίας καθώς και ιεροκήρυκες και δάσκαλους για τα παιδιά των Ελλήνων παροικών, κάτι που είχε ζητήσει επίμονα ο Πρίγκος όντας θερμός Χριστιανός και έχοντας πια βιώσει την αξία της Ελληνικής παιδείας.

Μέσα σ΄ όλες του αυτές τις προσπάθειες όμως δεν ξεχνούσε ούτε στιγμή την υπόδουλη πατρίδα του. Με προσωπικά του έξοδα, στα 1760, τύπωσε σε δυό χιλιάδες αντίτυπα το έργο του Ηλία Μηνιάτη "Πέτρα Σκανδάλου" που εξηγεί την αρχή και την αιτία του σχίσματος των δύο Εκκλησιών, Ανατολικής και Δυτικής, ένα έργο που το χαρακτήρισε ο Πρίγκος σαν τον δογματικό θώρακα στην άμυνα της Ορθοδοξίας απέναντι στον Καθολικισμό, και τα έστειλε να μοιραστούν στους Ορθόδοξους Χριστιανούς των νησιών του Αιγαίου, στα μέρη δηλαδή ακριβώς εκείνα που η δράση της λατινικής προπαγάνδας βρίσκονταν στο κορύφωμά της.

Δυό χρόνια αργότερα, στα 1762, έχοντας συγκεντρώσει τον σημαντικότατο για την εποχή αριθμό των 800 περίπου βιβλίων, όλα σπάνιες και ονομαστές εκδόσεις, τα ετοιμάζει για να τα στείλει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου θυμό- ταν απ΄ τα παιδικά του χρόνια ακόμη ότι λειτουργούσε σχολείο. Την άνοιξη της ίδιας χρονιάς τα βιβλία αυτά φθάνουν στην Ζαγορά αποτελώντας ένα χρησιμότατο δώρο στην Σχολή της. Την δωρεά αυτή, σταθμό στην ιστορία της Ζαγοράς αλλά και ολόκληρης της περιοχής, ακολούθησαν κι΄ άλλες σε βιβλία και χρήματα για να πληρώνονται δάσκαλοι, ιεροκήρυκες και διάφορες ανάγκες της Σχολής.

Στα 1767 τυπώνει πάλι με δικά του έξοδα την "Ορθόδοξη Μαρτυρία" του Ευγένιου Βούλγαρι μαζί με παραπλήσια έργα του Γενναδίου Σχολαρίου, το "Σύμβολον" του Μεγάλου Αθανασίου και το "Σύμβολον της Πίστεως" των Οικουμενικών Συνόδων, αφιερώνοντάς τα στην γενέτειρά του Ζαγορά σαν ωφέλιμα για τη νεολαία της. Πρότεινε μάλιστα στον λόγιο και συγγραφέα Πατριάρχη Καλλίνικο, με τον οποίο διατηρούσε επαφή σ΄ όλο το διάστημα απ΄ την πρώτη του δωρεά, να συντάξει ορισμένα μικρά έργα από την Ορθόδοξη Κατήχηση, αποκλειστικά για σχολική χρήση, τα οποία και θα εξέδιδε ο ίδιος, πράγμα που έφερε μεν εις πέρας ο Καλλίνικος από την πλευρά του, όχι όμως και ο Πρίγκος, ίσως γιατί στο μεταξύ ξέσπασε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος.

Στα μέσα του 1776, ύστερα από 36 συνεχή χρόνια στο εξωτερικό, ο Ιωάννης Πρίγκος επέστρεψε στην Ζαγορά φέρνοντας μαζί του αρκετά βιβλία για την Σχολή και χρήματα για την κωμόπολη. Η υποδοχή του απ΄ τους συντοπίτες του ή- ταν θερμότατη. Τον ίδιο χρόνο παντρεύτηκε την ανηψιά του Πατριάρχη, Αικατερίνη. Ο γάμος ήταν μεγαλοπρεπής με προσκεκλημένους απ΄ όλο το Πήλιο. Ο Πατριάρχης ευλόγησε τα στέφανα και στην τελετή χοροστάτησε ο αδελφός του, Μητροπολίτης Δημητριάδος και Ζαγοράς Γρηγόριος.

'Εκτοτε ο Ι. Πρίγκος παρέμεινε στην Ζαγορά. Μαζί με τον Πατριάρχη, ακούραστα μέχρι το τέλος της ζωής του, βοηθούσε και ξόδευε συνεχώς για την Σχολή της, τις εκκλησιές της, τους φτωχούς της. Πέθανε στα 1789 σε ηλικία 64 ετών.

"Ο κόσμος να χαλάσει, ακόμη και τα πιο απίθανα γεγονότα να συμβούν, δυό φαινόμενα δεν θα πάψουν ποτέ να υπάρχουν και να επαναλαμβάνονται:
Η παπαρούνα πάνω στην έκρηξη της Άνοιξης και το βιβλίο πάνω στην έκρηξη των Ιδεών."

Οδυσσέας Ελύτης